Κάλαντα και Ύμνοι Χριστουγέννων

Κάλαντα, πίνακας του Νικηφόρου Λύτρα (1872, ιδιωτική συλλογή).

Τα Κάλαντα αποτελούν δημοτικά ευχετήρια και εγκωμιαστικά άσματα, που ψάλλουν τα παιδιά (ενίοτε και οι μεγάλοι)  εθιμικά κατ΄ έτος κυρίως την παραμονή μεγάλων θρησκευτικών εορτών, όπως τα Χριστούγεννα (24 Δεκεμβρίου), η Πρωτοχρονιά (31 Δεκεμβρίου, Αγ. Βασιλείου ), τα Θεοφάνεια (5 Ιανουαρίου) ακόμη και των Βαΐων (ή Λαζάρου) τα λεγόμενα Βαΐτικα.
Με εξαίρεση εκείνων της Μεγάλης Παρασκευής που έχουν κατανυκτικό χαρακτήρα.

Τα κάλαντα που προήλθαν από τις Βυζαντινές Καλένδες ανάγονται, κατά τύπο και όχι βεβαίως κατά περιεχόμενο, από το γνωστό έθιμο των αρχαίων Ελλήνων της Ειρεσιώνης.

Ετυμολογικά, η λέξη «κάλαντα» προέρχεται από τη λατινική calendae (καλένδες στα ελληνικά), που σημαίνει τις πρώτες ημέρες κάθε μήνα. Ειδικά, οι Καλένδες του Ιανουαρίου ήταν μέρες γιορτής για τους Ρωμαίους, λόγω της έλευσης του νέου χρόνου. Τα Κάλαντα έλκουν την καταγωγή τους από παρόμοια αρχαία τραγούδια του αγερμού και της ειρεσιώνης και είχαν κοσμικό χαρακτήρα. Η Εκκλησία κατά τους Βυζαντινούς χρόνους απαγόρευε ή απέτρεπε αυτό το έθιμο ως ειδωλολατρικό και το είχε καταδικάσει με απόφαση της ΣΤ” Οικουμενικής Συνόδου το 680 μ.Χ. Οι συμμετέχοντες στο έθιμο των Καλάντων αποκαλούνταν «Μηναγύρτες». Με την πάροδο του χρόνου τα Κάλαντα απέκτησαν θρησκευτικό περιεχόμενο, ανάλογο με την κάθε γιορτή.
Παρατηρούνται πολλές διαφοροποιήσεις, στα καλαντά ανάλογα με τις περιοχές

Τα κάλαντα ψάλλονται κυρίως από παιδιά αλλά και από ώριμους άνδρες, είτε μεμονωμένα είτε κατά ομάδες που περιέρχονται οικίες, καταστήματα, δημόσιους χώρους κλπ με τη συνοδεία του πατροπαράδοτου σιδερένιου τριγώνου το λαούτο, το νταούλι η τσαμπούνα, η φλογέρα κ.άλ. αλλά ενίοτε και άλλων μουσικών οργάνων (φυσαρμόνικας, ακορντεόν, τύμπανου κλπ).
Οι τραγουδιστές - οργανοπαίκτες των καλάντων ονομάζονται "καλαντιστές".

Κύριος σκοπός των τραγουδιών αυτών είναι μετά τις αποδιδόμενες ευχές τα "Χρόνια Πολλά" το φιλοδώρημα είτε σε χρήματα (σήμερα) είτε σε προϊόντα (παλαιότερα). Σχετική με αυτό είναι και η παρασκευή "κουλούρας" ονομαζόμενη "κολλίκι" (Βέροια) ή "κουλιαντίνα" (Σιάτιστα) και εξ αυτών οι φέροντες αυτά ονομάζονται "Κουλουράδες" ή "Φωτάδες".
Τα κάλαντα ξεκινούν κυρίως με χαιρετισμό στη συνέχεια αναγγέλλουν τη μεγάλη χριστιανική εορτή που φθάνει και καταλήγουν σε ευχές. Χαρακτηριστικό σημείο είναι η γλώσσα στην οποία αυτά ψάλλονται, στη καθαρεύουσα, καταδηλούντα την άμεση καταγωγή τους από τους Βυζαντινούς χρόνους τις Καλένδες του Ιανουαρίου που γιορτάζονταν με ιδιαίτερη λαμπρότητα.
Ο μεγάλος αριθμός των διαφόρων παραλλαγών εξανάγκασε να διακρίνονται αυτά σε εθνικά ή αστικά και στα τοπικά ή παραδοσιακά (κατά περιοχή). Στα χριστουγεννιάτικα κάλαντα έχουν καταμετρηθεί περισσότερες από τριάντα παραλλαγές μόνο στον Ελλαδικό χώρο. Σήμερα εκτός των παραπάνω έχουν εισαχθεί και διάφορα αγγλοσαξωνικά χριστουγεννιάτικα τραγούδια, μερικά των οποίων έχουν και μεταγλωττιστεί στην ελληνική που δυστυχώς τείνουν να υπερκαλύψουν τα παραδοσιακά.
Επίσης και η ημέρα που ψάλλονται τα κάλαντα σε ορισμένες περιοχές ονομάζονται "Κάλαντα" (Κόλιντα, Κόλεντας, Κόλιαντας) με εξαίρεση τη νήσο Μήλο που ψέλνονταν μόνο τη παραμονή της Πρωτοχρονιάς, συντασσόμενα κάθε φορά νέα κάλαντα, με τα οποία όμως ζητούσαν οικονομική συνδρομή για κάποιο κοινωνικό σκοπό (πχ ανέγερση ή επιδιόρθωση ναού) δίδοντας και συμβουλές προς τους άρχοντες η παρατηρήσεις με σκωπτικό χαρακτήρα. Τέτοιες είναι και οι σχετικές "μαντινάδες" της Κρήτης ή "κοτσάκια" της Νάξου με σκωπτικό επίσης χαρακτήρα που ψάλλονται ως "κάλαντα".
Πολλές φορές όταν δεν υπήρχε φιλοδώρημα ή ήταν ευτελές τότε τα παιδιά συνέχιζαν με πολύ δυνατή φωνή έξω από την οικία δίστιχα σκωπτικά, επαναλαμβανόμενα:

«Αφέντη μου στη κάπα σου χίλιες χιλιάδες ψείρες,

άλλες γεννούν, άλλες κλωσούν κι άλλες αυγά μαζώνουν!»
Εκκλησιαστική Ιστορία

Οι Πατέρες της Εκκλησίας κατά τους Βυζαντινούς χρόνους απαγόρευαν ή απέτρεπαν αυτό το έθιμο ως καταγόμενο από τις εορτές των ρωμαϊκών Καλενδών που είχε καταδικάσει η ΣΤ' Οικουμενική Σύνοδος το 680 μ.Χ., αποκαλούντες τους συμμετέχοντες σ΄ αυτό "Μηναγύρτες", κατά δε απόσπασμα του Τζέτζη (Χιλιάδ. ΙΓ' 246 κε):

"Οπόσοι περιτρέχουσι χώρας και προσαιτούσι

και όσοι κατ΄ αρχίμηνον του Ιανουαρίου

και του Χριστού γεννήσει και Φώτων τη ημέρα

οπόσοι περιτρέχουσι τας θύρας προσαιτούντες

μετά ωδών ή επωδών ή λόγων εγκωμίων

....................................

ούτοι αν πάντες λέγοιντο κυρίως Μηναγύρται.

Πηγή :

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1

ΥΜΝΟΙ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

https://www.youtube.com/playlist?list=PL4D91D9080EA4A580

Ο Ύμνος της Γέννησης

Ἦχος γ´. Αὐτόμελον. 

Ἡ Παρθένος σήμερον, τὸν ὑπερούσιον τίκτει,

καὶ ἡ γῆ τὸ Σπήλαιον, τῷ ἀπροσίτω προσάγει.

Ἄγγελοι μετὰ Ποιμένων δοξολογοῦσι.

Μάγοι δὲ μετὰ ἀστέρος ὁδοιποροῦσι.

Δι᾿ἡμᾶς γὰρ ἐγεννήθη, Παιδίον νέον,

ὁ πρὸ αἰώνων Θεός!!!

Ρωμανός ο Μελωδός

Περισσότερα για τον Βυζαντινό Υμνογράφο : http://poihtikakailogotexnikaanalogia.blogspot.gr/2014/10/blog-post_53.html

Σημειώσεις

Κατά την αρχική περίοδο της Βασιλευομένης Δημοκρατίας καθιερώθηκε το έθιμο της απαγγελίας των καλάντων από τους άνδρες της ανακτορικής φρουράς ενώπιον των Βασιλέων κατ΄ αντιστοιχία παρομοίων εθιμικών ευχητικών εκδηλώσεων σε άλλους Ευρωπαϊκούς Βασιλικούς Οίκους. Το έθιμο αυτό συνεχίζεται μέχρι σήμερα γενικευμένο όμως και σε πρόσωπά πολιτικά αλλά και από ομάδες, συλλόγους, χορωδίες κλπ.

Χριστουγεννιάτικα κάλαντα. Αθήνα, 1950. Φωτογραφία του Δημήτρη Χαρισιάδη.
Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη The Benaki Museum

Onassis Foundation  · 24/12/2015  Η Ελλάδα υπήρξε, ιστορικά, χώρα ναυτικών, ευλογημένη με το δώρο της θάλασσας. Σύμφωνα με την ελληνική παράδοση τα παιδιά έφτιαχναν καραβάκια, με ό,τι έβρισκαν στο σπίτι, και γυρνούσαν τις γειτονιές λέγοντας τα κάλαντα. Τα αυτοσχέδια καράβια γέμιζαν με γλυκά και έμεναν στολισμένα στο σπίτι, περιμένοντας την επιστροφή των ναυτικών και φωτίζοντας την λαχτάρα των μικρότερων να διασχίσουν τις θάλασσες.

Κάλαντα Δωδεκαημέρου με το αρχείο Ελληνικής μουσικής

ΚΑΛΑΝΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 

Καλήν εσπέραν άρχοντες (Πανελλήνια)

Καλήν εσπέραν άρχοντες.

Κι αν εί- κι αν είναι ορισμός σας

Χριστού την θεία γέννηση

να πω- να πω στ΄ αρχοντικό σας,

Χριστός γεννάται σήμερον

εν Βη- εν Βηθλεέμ τη πόλη,

οι ουρανοί αγάλλονται,

χαίρε- χαίρετ΄ η φύσις όλη,

εν τω σπηλαίω τίκτεται ,

εν φα- εν φάτνη των αλόγων,

ο βασιλεύς των ουρανών

και ποι- και ποιητής των όλων.

Κάλαντα Χριστουγέννων

πλήρες κείμενο

Στίχοι καλάντων Χριστουγέννων,

επικρατέστερης εκδοχής (αστικά κάλαντα).

Στίχοι της πιο συνηθισμένης εκδοχής

Καλήν εσπέραν άρχοντες,

αν είναι ορισμός σας,

Χριστού την Θείαν γέννησιν,

να πω στ' αρχοντικό σας.

Χριστός γεννάται σήμερον,

εν Βηθλεέμ τη πόλη,

οι ουρανοί αγάλλονται,

χαίρει η φύσις όλη.

Εν τω σπηλαίω τίκτεται,

εν φάτνη των αλόγων,

ο βασιλεύς των ουρανών,

και ποιητής των όλων.

Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι,

το Δόξα εν υψίστοις,

και τούτο άξιον εστί,

η των ποιμένων πίστις.

Εκ της Περσίας έρχονται,

τρεις μάγοι με τα δώρα,

άστρο λαμπρό τους οδηγεί,

χωρίς να λείψει ώρα.

Φτάνοντας στην Ιερουσαλήμ,

με πόθο ερωτούσι,

πού εγεννήθη ο Χριστός,

να πάν να τον ευρώσι.

Δια Χριστόν ως ήκουσε,

ο βασιλεύς Ηρώδης,

αμέσως εταράχτηκε,

κι έγινε θηριώδης.

Διοτί πολλά φοβήθηκε,

δια την βασιλείαν,

μην του την πάρει ο Χριστός,

και χάσει την αξία.

Κράζει τους μάγους και ρωτά,

πού ο Χριστός γεννάται,

εν Βηθλεέμ ηξέρομε,

ως η Γραφή διηγάται.

Τους είπε να υπάγουσι,

και όπου τον ευρώσιν,

αφού τον προσκυνήσουσιν,

να παν να του ειπώσιν

Όπως υπάγει και αυτός,

για να τον προσκυνήσει,

με δόλο ως μισόθεος,

για να τον αφανίσει.

Βγαίνουν οι Μάγοι τρέχοντας,

και τον αστέρα βλέπουν,

φως θεϊκό κατέβαινε,

και με χαρά προστρέχουν.

Φτάνοντας εις το σπήλαιο,

βρίσκουν την Θεοτόκο,

και εβάστα στας αγκάλας της,

τον Άγιόν της Τόκο.

Γονατιστοί τον προσκυνούν,

και δώρα του χαρίζουν,

σμύρνα χρυσό και λίβανο,

θεό τον εφημίζουν.

Τη σμύρνα 'ναι ως άνθρωπον,

χρυσόν ως Βασιλέα,

και λίβανον 'ναι ως θεόν,

σ’ όλην την ατμοσφαίρα.

Αφού τον προσκυνήσασιν,

ευθύς πάλι μισεύουν,

και τον Ηρώδη μελετούν,

να πάνε για να εύρουν.

Άγγελος εκ των ουρανών,

βγαίνει τους εμποδίζει,

από άλλην οδό να πορευτούν,

αυτός τους διορίζει.

Και πάλι άλλος Άγγελος,

τον Ιωσήφ προστάζει,

εις Αίγυπτο να πορευτεί,

και εκεί να ησυχάζει.

Να πάρει και την Μαριάμ,

μαζί με τον υιό της,

γιατί ο Ηρώδης εζητεί,

τον τόκο τον δικόν της.

Μη βλέποντας ο Βασιλεύς,

τους μάγους να γυρίζουν,

στην Βηθλεέμ επρόσταξε,

παιδί να μην αφήσουν.

Χιλιάδες δεκατέσσερις,

σφάζουν σε μια ημέρα,

θρήνο κλαυθμό και οδυρμό,

είχε κάθε μητέρα.

Και επληρώθη το ρηθέν,

Προφήτου Ησαΐου,

ως και των άλλων προφητών,

και του Ιερεμίου.

Σ' αυτό το σπίτι που ηρθαμε,

πέτρα να μην ραγίσει,

και ο νοικοκύρης του σπιτιου.

χίλιους χρόνους να ζήσει.

Και αφού σας καληνυχτίσουμε,

πέστε να κοιμηθήτε,

ολίγον ύπνον πάρετε,

και ευθύς να σηκωθήτε.

Να βάλετε τα ρούχα σας,

εμορφα να ντυθήτε,

στην εκκλησία τρέξετε,

εκεί να πορευθήτε.

Να 'κούσετε με προσοχή,

όλην την υμνωδίαν,

του Ιησού μας του Χριστού,

γέννησιν την Αγίαν.

Και όταν θα γυρίσετε,

εις το αρχοντικό σας,

ευθύς τραπέζι στρώσετε,

βάλτε το φαγητό σας.

Και τον σταυρό σας κάνετε,

γευθήτε ευμφρανθήτε,

δώστε και κανενός φτωχού,

όπου το εστερήτε.

Δώστε και μας τους κόπους μας,

αν είναι ορισμός σας,

και ο Χριστός μας πάντοτε,

να είναι βοηθός σας.

...και του χρόνου..

ΚΑΛΑΝΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

Καλήν ημέραν άρχοντες

αν είναι ο ορισμός σας

Χριστού τη θεία γέννηση

να πω στ' αρχοντικό σας.

Χριστός γεννάται σήμερον

εν Βηθλεέμ τη πόλη

οι ουρανοί αγάλλονται

χαίρει η φύσις όλη.

Εν τω σπηλαίω τίκτεται

εν φάτνη των αλόγων

ο Βασιλεύς των ουρανών

και ποιητής των όλων.

Μες στο σχολείο μας αυτό

πέτρες να μη ραγίσουν

κι οι δάσκαλοι κι οι μαθητές

χρόνια πολλά να ζήσουν.

Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι

το δο- το δόξα εν υψίστοις

και τούτο άξιον εστί

η των η των ποιμένων πίστις.

Εκ της Περσίας έρχονται

τρεις μά- τρεις μάγοι με τα δώρα

άστρο λαμπρό τους οδηγεί

χωρίς χωρίς να λείψει ώρα

Έφτασαν εις Ιερουσαλήμ

με πο- με πόθον ερωτώσι

που εγεννήθει ο Χριστός

να πα- να παν' να τον ευρώσι

Δια χριστόν ως ήκουσεν

ο βα- ο βασιλεύς Ηρώδης

αμέσως εταράχθηκε

κι εγι- κι έγινε θηριώδης

Ότι πολλά φοβήθηκε

δια την, δια την βασιλείαν

μην του την πάρει ο Χριστός

και χα- και χάσει την αξίαν.

-----------------------------------

Κάλαντα Αιγαίου

Κάτω στα Ιεροσόλυμα,

στης Βηθλεέμ την πόλη,

εκεί δεντρί δεν ήτανε,

δεντρί ξεφανερώθη.

Κι ανάμεσα στους κλώνους του,

αγγέλοι κι αρχαγγέλοι,

κι ο Μιχαήλ Αρχάγγελος,

ξεφτερουγά και λέει.

Χριστέ, για δώσ’ μου τα κλειδιά,

και τα χρυσά κλειδάκια,

ν’ ανοίξω τον παράδεισο,

να μπω σε περιβόλι.

Να κόψω μήλο δροσερό,

να πιω νερό δροσάτο,

να γείρω ν’ αποκοιμηθώ,

σε νεραντζιά ‘πο κάτω.

Και σας καληνυχτίζουμε,

πέσετε κοιμηθείτε,

ολίγον ύπνον πάρετε,

κι ευθύς ως σηκωθείτε.

Στην εκκλησία να τρέξετε,

όλοι με προθυμίαν,

και του Χριστού να ακούσετε,

τη Θεία Λειτουργία.

ΚΑΛΑΝΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΑΡΤΑΚΗΣ (ΚΥΖΙΚΟΥ)

Καλήν εσπέραν άρχοντες

άν είναι ορισμός σας

Χριστού τή Θεία γέννηση

νά πώ στ’ αρχοντικό σας

Χριστός γεννάται σήμερον

έν Βηθλεέμ τή πόλη

οί ουρανοί αγάλλονται

χαίρει ή κτήσις όλη

Έν τώ σπηλαίω τίκτεται

έν φάτνη τών αλόγων

ό βασιλεύς τών ουρανών

καί ποιητής τών όλων

Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι

τό δόξα έν υψίστοις

καί τούτον άξιον εστί

ή τών ποιμένων πίστις

Έκ τής Περσίας έρχονται

τρείς μάγοι μέ τά δώρα

άστρο λαμπρό τούς οδηγεί

χωρίς νά λείψει ώρα

Φτάσαντες είς Ιερουσαλήμ

μέ πόθο ερωτώσι

πού εγεννήθη ό Χριστός

νά πάν’ νά τόν ευρώσι

Διά Χριστόν ώς ήκουσε

ό βασιλεύς Ηρώδης

αμέσως εταράχτηκε

κι έγινε θηριώδης

Ότι πολλά φοβήθηκε

διά τή βασιλεία

μή τού τήν πάρει ό Χριστός

καί χάσει τήν αξία

Κράζει τούς μάγους καί ρωτά

πού ό Χριστός γεννάται

είς Βηθλεέμ ηξεύρωμεν

ώς ή Γραφή διηγάται

Τούς είπε νά υπάγουσι

καί όπου τόν ευρώσι

νά τόνε προσκυνήσωσι

νά πάν’ νά τού ειπώσι

Πώς θά υπάγει καί αυτός

γιά νά τόν προσκυνήσει

μέ δόλο ό μισάθεος

γιά νά τόν αφανίσει

Βγαίνουν οί Μάγοι τρέχουσι

καί τόν αστέρα βλέπουν

φώς θεϊκό κατήρχετο

καί μέ χαρά προστρέχουν

Γονατιστοί τόν προσκυνούν

καί δώρα τού χαρίζουν

σμύρνα χρυσούν καί λίβανο

θεό τόν εφημίζουν

Αφού τόν επροσκύνησαν

ευθύς πάλι μισεύουν

καί τόν Ηρώδη μελετούν

νά πάνε γιά νά εύρουν

Πλήν Άγγελος έξ ουρανού

ούτος τούς εμποδίζει

άλλην οδό νά πορευτούν

αυτός τούς διορίζει

Καί πάλι άλλος Άγγελος

τόν Ιωσήφ προστάζει

είς Αίγυπτο νά μεταβεί

καί εκεί νά ησυχάζει

Νά πάρει καί τήν Μαριάμ

ομού μέ τόν υϊό της

γιατί ό Ηρώδης τόν ζητεί

τόν τόκο τόν δικό της

Μή βλέποντας ό βασιλιάς

τούς μάγους νά γυρίζουν

είς Βηθλεέμ επρόσταξε

παιδί νά μήν αφήσουν

Όσα παιδιά εύρωσι

δύο χρονών καί κάτω

ευθύς νά τά περάσωσι

απ’ τά φρικτά σπαθιά των

Χιλιάδες δεκατέσσερεις

σφάζουν σέ μιά ημέρα

θρήνο κλαυθμό καί οδυρμό

είχε κάθε μητέρα

Καί εκπληρώθην τό ρηθέν

Προφήτου Ησαΐου

μετά τών άλλων προφητών

καί τού Ιερεμίου

Εδώ πού καλαντήσαμε

πέτρα νά μή ραγίσει

κι ό νοικοκύρης τού σπιτιού

χίλια χρόνια νά ζήσει.

Χριστούγεννα Πρωτούγεννα.
Από την Αστυπάλαια.

Xριστούγεννα Πρωτούγεννα, πρώτη αρχή του χρόνου,

εβγάτε, δείτε, μάθετε που ο Xριστός γεννάται,

γεννάται κι ανατρέφεται με μέλι και με γάλα,

το μέλι τρων οι άρχοντες, το γάλα οι αφεντάδες

και το μελισσοβότανο το λούζονται οι κυράδες.

Kι ανοίξτε τα κουτάκια σας τα κατακλειδωμένα

και δώστε μας απ’ το χρυσό που ’χουνε τα πουγγιά σας.

Αν είστ’ από τους πλούσιους, φλουριά μη λυπηθείτε

κι αν είστ’ από τους δεύτερους, ένα ζευγάρι κότες.

Kαι σας καληνυχτίζομεν, πέσετε κοιμηθείτε,

ολίγον ύπνον πάρετε κι ευθύς να σηκωθείτε,

στην εκκλησία τρέξετε με όλη προθυμία

και του Θεού ν’ ακούσετε τη θεία λειτουργία.

Kι από χρόνου σας

--------------------------------------

Κάλαντα Χριστουγέννων Βόλου

Καλήν ημέραν άρχοντες. Από το Πουρί Πηλίου.

. . .

Βγαίνουν οι Μάγοι τρέχοντας και τον αστέρα βλέπουν

φθάνοντες εις το σπήλαιον βλέπουν την Θεοτόκον

που βάστα στας αγκάλας της τον ακριβόν της τόκον.

Γονατιστοί τον προσκυνούν και δώρα του χαρίζουν

σμύρνα, χρυσόν και λίβανον, Θεόν τον ευφημίζουν.

Την σμύρναν δε ως άνθρωπον, χρυσόν ως βασιλέα,

τον λίβανον-ε ως Θεόν εις όλην την αυλαίαν.

Αφού τον προσεκύνησαν ιδού πάλι μισεύουν

και τον Ηρώδη μελετούν να παν για να τον εύρουν.

Πλην άγγελος εξ ουρανού βγαίνει τους εμποδίζει

άλλην οδόν να πορευτούν όπου Θεός ορίζει.

Και άλλος πάλι άγγελος τον Ιωσήφ προστάζει

να πάρει και την Μαριάμ εις Αίγυπτον να πάει.

---------------------------------------

 Βυζαντινά κάλαντα από τα Κοτύωρα του Πόντου.

Άναρχος Θεός.

Άναρχος Θεός καταβέβηκε και εν τη Παρθένω κατώκησε.

Ερρουρέμ, ερρουρέμ, ερρουρερουρέμ, χαίρε Δέσποινα.

Βασιλεύς των όλων και Κύριος, ήλθε τον Αδάμ αναπλάσασθαι.

Άγιος, άγιος, άγιος υπάρχεις και Κύριος.

Γηγενείς σκιρτάτε και χαίρετε, τάξεις των Αγγέλων ευφραίνονται

Χερουβείμ, Χερουβείμ, χαίρε, χαίρε Παναγία Δέσποινα.

Δεύτε εν σπηλαίω κατίδωμεν, κείμενον εν φάτνη τον Κύριον.

Ερρουρέμ, ερρουρέμ, ερρουρερουρέμ, χαίρε Δέσποινα.

Εξ Ανατολών Μάγοι έρχονται, δώρα προσκομίζουσιν άξια

Χερουβείμ, Χερουβείμ, χαίρε, χαίρε Παναγία Δέσποινα.

Ήκουσεν Ηρώδης το μήνυμα κι όλος εταράχθη ο δόλιος.

Άγιος, άγιος, άγιος υπάρχεις και Κύριος.

Πύλαι ουρανών ηνεώχθησαν, άγγελοι αυτόν ανυμνήτωσαν.

Άγιος, άγιος, άγιος υπάρχεις και Κύριος.

Χαίρουσα η κτίσις αγάλλεται και πανηγυρίζει, ευφραίνεται

Ερρουρέμ, ερρουρέμ, ερρουρερουρέμ, χαίρε Δέσποινα.

Ψάλλοντες Χριστόν τον Θεόν ημών, τον εν τω σπηλαίω τικτόμενον

Άγιος, άγιος, άγιος υπάρχεις και Κύριος.

Ω Παρθενομήτωρ και Δέσποινα, σώζε τους εις Σε καταφεύγοντας

Χερουβείμ, Χερουβείμ, χαίρε, χαίρε Παναγία Δέσποινα.

---------------------------------------------------------

ΚΑΛΑΝΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ( ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΩΝ)

Αυτή είναι η ημέρα όπου ήλθ' ο Λυτρωτής

από Μαριάμ Μητέρα εκ Παρθένου γεννηθείς. (2)

Άναρχος αρχήν λαμβάνει και σαρκούται ο θεός

Αγέννητος γεννάται εις την φάτνην ταπεινός. (2)

Άγγελοι το νέο λέγουν εις ποιμένας και βοσκούς

ο Αστήρ το θαύμα δείχνει εις τους μάγους και σοφούς. (2)

Οι τρεις μάγοι ξεκινάνε τ" άστρο έχουν βοηθό

τη σπηλιά ψάχνουν να βρούνε με τον άγιο θεό. (2)

Λίβανο χρυσό και σμύρνα να του παν' επιθυμούν

τη μικρή γλυκιά μορφή του σκύβουν και την προσκυνούν. (2)

Όσοι έχετε στα ξένα να δεχτείτε με καλό ευτυχία να σας δίνει το Θεό παρακαλώ. (2)

ΚΑΛΑΝΤΑ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ

Ηπειρώτικα παραδοσιακά Κάλαντα Χριστουγέννων

Ελάτε εδώ γειτόνισσες

Και εσείς γειτονοπούλες,

Τα σπάργανα να φτιάξουμε

και το Χριστό ν΄ αλλάξουμε.

Τα σπάργανα για το Χριστό,

Ελάτε όλες σας εδώ.(δις)

Να πάμε να γυρίσουμε

Και βάγια να σκορπίσουμε .

Να βρούμε και την Παναγιά

οπού μας φέρνει τη χαρά.

Τα σπάργανα για το Χριστό,

ελάτε όλες σας εδώ.(δις)

Κοιμάται στα τριαντάφυλλα,

γεννιέται μες στα λούλουδα.

Γεννιέται μες στα λούλουδα ,

κοιμάται στα τριαντάφυλλα.

Τα σπάργανα για το Χριστό,

ελάτε όλες σας εδώ.

Τα σπάργανα να φτιάξουμε

και το Χριστό ν΄ αλλάξουμε.

---------------------------------------

Χριστούγεννα Πρωτούγεννα. Από την Ήπειρο.

Χριστούγεννα Πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου

αρχή και δόξα του Χριστού και στη πομπή του Γιούδα.

Σήμερα αγγέλοι χαίρουνται κι άγιοι δοξολογιούνται

και τα δαιμόνια θλίβονται τ’ ότι ο Χριστός γεννιέται.

Χριστός γεννιέται σήμερα εν Βηθλεέμ την πόλη

οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρετ’ η φύσις όλη.

Κυρά καλή, κυρά χρυσή, κυρά μ’ ευτυχισμένη

κυρά μου τον 'ι γιόκα σου και τον μονάκριβό σου

με μόσχο και βασιλικό έλουζες τα μαλλιά του

και στο σκολειό τον έστελνες γράμματα για να μάθει.

Σε τούτ’ το σπίτι που ’ρθαμε πέτρα να μη ραγίσει

ο νοικοκύρης του σπιτιού χίλια χρόνια να ζήσει.

--------------------------------------------------------

ΚΑΛΑΝΤΑ ΘΡΑΚΗΣ

"΄Πόψε Χριστός γεννήθηκε κι ο κόσμος δεν το νιώθει
κι ο κόσμος και τα οικούμενα κι ο βασιλιάς Ηρώδης
Κι εκεί που ακούμπησε ο Χριστός, χρυσό δεντράκι βγήκε
Χρυσό δεντρί, χρυσό κλωνί, χρυσό μαργαριτάρι
Το δέντρο ήταν ο Χριστός, τα κλώνια οι αποστόλοι
Και τα γαρουφαλλάκια του ήταν οι προφητάδες
Που προφητούσαν κι έλεγαν για του Χριστού τα πάθη.
Κι εμείς Χριστόν εψάλλαμε, Χριστός να μας φυλάει
Όσ’ άστρα έχει ο ουρανός και φύλλα τα δεντράκια
Τόσα καλά να δωσ’ η Θιός σ’ αυτό το νοικοκύρη"
(Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα από τις Σαράντα Εκκλησιές της Ανατολικής Θράκης)

Κάλαντα Χριστουγέννων Θράκης "Πόψε Χριστός γεννήθηκε"
Ερμηνεία: Νεκταρία Καραντζή
Συνοδεύει το συγκρότημα "Γη και Θάλασσα" ( Μέλη: Παντελής Παυλίδης - Ποντιακή λύρα, Λύρα Καρπάθου και Αρχαιοελληνική Λύρα, Αλίκη Μαρκαντωνάτου - Αρχαιοελληνική Λύρα & Ακκορντεόν, φωνητικά, Παν. Καπερνέκα - Πνευστά, Φωνητικά, Αρετή Μίγγου - Κρουστά, Φωνητικά)
CD: "Ύμνοι και Κάλαντα" με τη ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΚΑΡΑΝΤΖΗ
ΠΡΩΤΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ: 22 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013 μαζί με τον Κόσμου του ΕΠΕΝΔΥΤΗ
Ηχοληψία - Μίξη: Άρης Βουρλάκης (studio Class A)

Η Θράκη, κατέχει μια σημαντική πρωτιά σε χριστουγεννιάτικα τραγούδια. Η Μάνη, χωριό της επαρχίας Διδυμοτείχου έχει να παρουσιάσει 47 παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα τραγούδια. Τα παιδιά μέχρι το 1930 και λίγο αργότερα ετοιμάζονταν βδομάδες νωρίτερα για τα κόλιαντα, κάνοντας πρόβες και το πρωί της παραμονής των Χριστουγέννων, έβγαιναν σε ομάδες και ξεχύνονταν στα σοκάκια του χωριού κρατώντας χοντρά μακριά ξύλα τις τσουμάκες που συμβόλιζαν τα ραβδιά των ποιμένων της Βίβλου. Βέβαια μ' αυτά τα ραβδιά θα χτυπούσαν και τις πόρτες των σπιτιών για να ανοίξουν, ενώ τα προστάτευαν και από τις επιθέσεις των σκύλων. Στα χωριά των προσφύγων από την Ανατολική Θράκη τα παιδιά αγόρια πάντα, έλεγαν τα δικά τους κάλαντα όπως τα λένε ακόμα στο Φυλαχτό (χωριό του Δήμου Τυχερού του νομού Έβρου). Τα πολύ μικρά τραγούδια τα έλεγαν τα μικρά αγόρια από τα ξημερώματα της παραμονής των Χριστουγέννων και μέχρι το μεσημέρι. Μετά συνέχιζαν οι παρέες μεγάλων παιδιών που τραγουδούσαν από το βράδυ της παραμονής όλη τη νύχτα και ολόκληρη τη μέρα των Χριστουγέννων. Κάθε χωριό είχε τα δικά του χριστουγεννιάτικα τραγούδια που διέφεραν από τα γειτονικά χωριά, όχι μόνο στη μελωδία αλλά και στα λόγια.

Το τραγούδισμα των καλάντων δεν ήταν πάντα ευπρόσδεκτο. Δεν ήταν λίγες οι φορές που οι πόρτες δεν άνοιγαν όσο κι αν χτυπούσαν και τα παιδιά απαντούσαν με ανάλογα στιχουργήματα.

Χριστός γιννιέται, χαρά στουν κόσμου. Θράκης.

Χριστός γεννάται, χαρά στον κόσμο,

χαρά στον κόσμο, στα παλληκάρια

Σαράντα μέρες, σαράντα νύχτες

η Παναγιά μας κοιλοπονούσε

Κι η Παναγιά μας κοιλοπονούσε

κοιλοπονούσε παρακαλούσε

Κοιλοπονούσε παρακαλούσε

όλους τους άγιους τους άι Αποστόλους

Όλους τους άγιους τους άι Αποστόλους

τρεις αποστόλοι μαμμή γυρεύουν

Τρεις αποστόλοι μαμμή γυρεύουν

μαμμή γυρεύουν για μήλο τρέχουν

Οι άι Αποστόλοι για μήλο τρέχουν

ώσπου να πάνε κι ώσπου να έρθουν

Η Παναγιά μας ξελευτερώθει

μέσα στις δάφνες μεσ΄ στα λουλούδια

Μέσα στις δάφνες μέσ΄ στα λουλούδια

κάνει τον ήλιο και το φεγγάρι

Κάνει τον ήλιο και το φεγγάρι

σαν ήλιος λάμπει σαν νιό φεγγάρι

Σαν ήλιος λάμπει σαν νιό φεγγάρι

σ΄ αυτό το σπίτι του νοικοκύρη

Σ΄ αυτό το σπίτι του νοικοκύρη

στη φαμελιά του και στα παιδιά του

--------------------------------------------

Κάλαντα Χριστουγέννων Δυτικής Θράκης (παραλλαγή)

Χριστός γεννιέται, χαρά στον κόσμο,

χαρά στον κόσμο, στα παλληκάρια.

Σαράντα μέρες, σαράντα νύχτες,

η Παναγιά μας κοιλοπονούσε.

Κοιλοπονούσε, παρακαλούσε,

τους αρχαγγέλους , τους ιεράρχες.

- Σεις αρχαγγέλοι και ιεράρχες,

στη Σμύρνη πηγαίν΄τε , μαμμές να φέρ΄τε.

Άγια Μαρίνα, άγια Κατερίνα,

στη Σμύρνη πάνε , μαμμές να φέρουν.

Όσο να πάνε κι όσο να έρθουν,

η Παναγιά μας ηληυτηρώθη.

Στην κούνια τό ΄βαλαν και το κουνούσαν,

και το κουνούσαν , το τραγουδούσαν.

Σαν ήλιος λάμπει ,σα νιο φεγγάρι,

σα νιο φεγγάρι, το παλληκάρι.

Φέγγει σε τούτον το νοικοκύρη,

με τα καλά του, με τα παιδιά του,

με την καλή τη νοικοκυρά του...

Κάλαντα Χριστουγέννων Δυτικής Θράκης με τον Χρόνη Αηδονίδη και τη Νεκταρία Καραντζή.

Δίσκος: "Εστουδιαντίνα - Να τα πούμε;" εκδ. Καμπανάκι 2009

Σαράντα μέρες, σαράντα νύχτες,

η Παναγιά μας κοιλοπονούσε.

Κοιλοπονούσε, παρακαλούσε,

τους αρχαγγέλους , τους ιεράρχες.

- Σεις αρχαγγέλοι και ιεράρχες,

να πα'να φέρ'τε μύρο και μόσχο

κι οι αρχαγγέλοι για μύρο πάνε

και οι ιεράρχες για μόσχο τρέχουν

κι ώσπου να πάνε κι ώσπου να έρθουν

η Παναγιά μας ελευθερώθει.

Χριστός γεννιέται χαρά στον κόσμο

χαρά στον κόσμο χαρά στα παλικάρια

-----------------------------------------------

Χριστός γεννάται, χαρά στον κόσμο,

χαρά στον κόσμο, στα παλληκάρια

Σαράντα μέρες, σαράντα νύχτες

κι ή Παναγιά μας κοιλοπονούσε

Κι η Παναγιά μας κοιλοπονούσε

κοιλοπονούσε παρακαλούσε

Κοιλοπονούσε παρακαλούσε

όλους τους άγιους τους άι Αποστόλους

Όλους τους άγιους τους άι Αποστόλους

τρεις αποστόλοι μαμμή γυρεύουν

Τρεις αποστόλοι μαμμή γυρεύουν

μαμμή γυρεύουν για μήλο τρέχουν

Οι άι Αποστόλοι για μήλο τρέχουν

ώσπου να πάνε κι ώσπου να έρθουν

Η Παναγιά μας ξελευτερώθει

μέσα στις δάφνες μεσ’ στα λουλούδια

Μέσα στις δάφνες μέσ’ στα λουλούδια

κάνει τον ήλιο και το φεγγάρι

Κάνει τον ήλιο και το φεγγάρι

σαν ήλιος λάμπει σαν νιό φεγγάρι

Σαν ήλιος λάμπει σαν νιό φεγγάρι

σ’ αυτό το σπίτι του νοικοκύρη

Σ’ αυτό το σπίτι του νοικοκύρη

στη φαμελιά του και στα παιδιά του

--------------------------------------------

Χριστός γιννιέτι χαρά στουν κόσμου

Χαρά στουν κόσμου, στα παλικάρια

Σ’ αρρ’βουνιασμένους κι σ’ παντριμένους

Σαράντα μέρις σαράντα νύχτις

Κι η Παναγιά μας κοιλοπουνούσι

Παρακαλούσι όλους τους άγιους

Όλους τους άγιους τους Αϊπουστόλους

Τρεις Αϊπουστόλοι μαμή γυρεύουν

Τρείς Αρχαγγέλοι για μύρου τρέχουν

Κι ώσπου να πάνε κι ώσπου να έρθουν

Η Παναγιά μας ξιλευθερώθ’κι

Μέσα στις δάφνες μες στα λουλούδια

Καλεί τον ήλιο και το φεγγάρι

Σαν ήλιους λάμπει σα νιο φεγγάρι

Σ’ αυτό το σπίτι του νοικοκύρη

Στη φαμελιά του και στα παιδιά του

--------------------------------------------

Δεν ακούς περιστερούδα μου. Τραγούδι Χριστουγέννων Θράκης.

Δεν ακούς περιστερούδα μου ήρθα στο μαχαλά σου

νερ κι μαχαλά σου ξύπνησι και συ βαρειά κοιμάσι.

Ξύπνα να πας στην εκκλησιά βαρούνε οι καμπάνες

νερ Χριστός γεννιέται σήμερα κι’ είναι γιορτή μεγάλη.

Χριστούγεννα Πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου

νερ όλος ο κόσμος χαίρεται και λένε στον αφέντη.

Αφέντη μου στην τάβλα σου χρυσή καντήλα καίει

νερ αν βάλεις λάδι και νερό φέγγει την αφεντιά σου.

Κι αν βάλεις λάδι μοναχό φέγγει τη γειτονιά σου

νερ κυρά μ’ καλή, κυρά μ’ χρυσή, κυρά μαλαματένια.

-------------------------------------------------

Kι τι τραγούδι νά ’βρουμι. Ευχές και παινέματα. Θράκης.

https://www.youtube.com/watch?v=90PW5URarVM

Kι τι τραγούδι νά ’βρουμι ν’ αρέσ’ στου παλικάρι.

Η μάνα που ’χει τουν ιγιό τουν πουλυουκανακάρη,

τουν έλουζι, τουν χτένιζι κι στου σκουλειό τουν στέλνει

για να μαθαίνει γράμματα να γένει γραμματέας,

κι ου δάσκαλους τουν έδειρνι μι μια χρυσή βιργίτσα.

Πααίν’ στου σπίτι τ’ κλαίγουντας κι η μάνα του του λέει:

- Πού είνι γιε μ’ τα γράμματα σ’, σ' απού είνι γιε μ’ ου νους σου;

- Tα γράμματα είνι στου χαρτί κι ου νους μου πέρα διάβη,

πέρα στις ρούσις, στις ξανθιές, πέρα στις μαυρουμάτις,

πο ’χουν του μάτι σαν ιλιά, του φρύδι σαν γαϊτάνι

κι έχουν τα ματουτσίνουρα σαν της ιλιάς τα φύλλα

κι έχουν και τα μαλλιά τ’ς μακριά σαράντα πέντι πήχις.

Ήρθαμι στουν αφέντη μας τουν πουλυχρουνιμένου,

μας έδουσι ένα φούρνου ψουμιά κι άλλα τόσα φλουριά.

Όσ’ άστρα ’π’ τουν ουρανό κι φύλλα απ’ τα δέντρα,

τόσα καλά να τ’ δώσ’ Θιός ιδώ που τραγουδούμι.

Xέρ' να μη τουν πουνάει,

πουδάρ' να μη τουν πουνάει,

κιφάλ' να μη τουν πουνάει,

καρδιά τ’ να μη τουν πουνάει.

Πέτε παλικάρια μ’ αμήν...

Aμήν

-------------------------------------------------

Καλώς τα τα Χριστούγεννα. Από τους Φούρνους Ικαρίας.

Καλώς τα τα Χριστούγεννα

Κάλαντα Χριστουγέννων
Τραγούδι
Πληροφορίες

Καλώς τα τα Χριστούγεννα καλώς και τις σχολάδες

όπου γεννήθηκε ο Χριστός και λούζονται οι κυράδες.

Καλώς τα τα Χριστούγεννα θα ρθεί και ο Αης Βασίλης

όπου απόσπειρε ο ζευγάς ψάλλει το πετραχείλι.

Για πλάστε τα χριστόψωμα Χριστός μας εγεννήθη

για αυτό και μεις τα πλάσαμε για του Χριστού τη νίκη.

Τα άγια Χριστούγεννα της φαμελιάς τραπέζι

όπου το βλόησε ο Χριστός με το δεξί του χέρι.

Ανοίχτε τα κουτάκια σας τα κλειδαμπαρωμένα

και δώστε μας τον κόπο μας κι ας είναι ευλοημένα.

Δώστε κι εμάς τον κόπο μας ποιος είναι ο ορισμός σας

Χριστού η θεία γέννηση να μπει στ’ αρχοντικό σας.

Κι από χρόνου.

Για σένα κόρη έμορφη ήρθαμε να τα πούμε,

και τα καλά Χριστούγεννα για να σου ευχηθούμε.

Φέρτε μας κρασί να πιούμε και του χρόνου να σας πούμε

και του χρόνου να σας πούμε φέρτε μας κρασί να πιούμε

Αν έχεις κόρη έμορφη βαλτινέ στο ζεμπίλι,

Και κρέμασετινε άψιλα να μην την φαν οι ψύλλοι.

Φέρτε μας κρασί να πιούμε και του χρόνου να σας πούμε

και του χρόνου να σας πούμε φέρτε μας κρασί να πιούμε

Σ΄ αυτό το σπίτι που ΄ρθαμε τα ράφια εν΄ ασημένια, 

του χρόνου σαν και σήμερα να ΄νε μαλαματένια

Φέρτε μας κρασί να πιούμε και του χρόνου να σας πούμε

και του χρόνου να σας πούμε φέρτε μας κρασί να πιούμε

-------------------------------------------------------------------------

"Κερκυραϊκά Κάλαντα"

"Σήμερα οι μάγοι έρχονται στη χώρα του Ηρώδη

Και ο Ηρώδης ταραχθείς έγινε θηριώδης

Κράζει τους μάγους και ρωτά

- Μάγοι που θε να πάτε

_Στης Βηθλεέμ το Σπήλαιο, στην Πόλη την Αγία

Εκεί γεννάει το Χριστό η Δέσποινα η Μαρία"

 ''ΚΟΥΛΙΝΤΙ'' ΑΡΒΑΝΙΤΟΒΛΑΧΙΚΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

https://www.youtube.com/watch?v=9DgSD699v78

-----------------------------------------------------

Κόλιαντα μπάμπω, κόλιαντα. Από την Κοζάνη.

Κόλιαντα μπάμπω κόλιαντα, δώσ’ μας μια κολιαντίνα1

και σαν δεν έχεις κόλιαντα δώσ’ μας κι ένα κορίτσι.

Και τι το θέλεις το κορίτσ’ κι τι να μολογήσεις.

Να το φιλώ, να το τσιμπώ, να μι ζησταίν’ το βράδυ.

Παινέματα για ανύπαντρη κόρη

Μέσα σε τούτην την αυλή στο μάρμαρο στρωμένη

ν-εδώ έχουν κόρη για παντρειά, πάσχουν να την παντρέψουν.

Την τάζουν γιο(ν) του βασιλιά, την τάζουν γιο(ν) του ρήγα

Δεν θέλω γιο(ν) του βασιλιά, δεν θέλω γιο(ν) του ρήγα

μον’ θέλω τ’ αρχοντό(ϊ)πουλο μι τις πουλλές παράδες

να δερμονίζει2 το φλουριά, να κοσκινίζ’ τα γρόσια

κι αυτά τα δερμονίσματα τα λεν τα ρογκατσάρια.

Παινέματα για αρραβωνιασμένη κόρη

Δυό πιριστέρια μάλωναν κι πάλι αυτά αγαπιώνταν

θαμάζωνταν, λογίζονταν το (ι)πώς να πιάσ’ ν-αγάπη.

Ρίχνουν τον ήλιου στα ιβουνά, κι τ’ς πέρδικες στα πλάγια

ρίχνουν ψιλόν βασιλικόν, σπυρί μαργαριτάρι.

1 κολιαντίνα: είδος κουλουριού

2 δερμονίζω: αλέθω (από το τουρκικό değirmen= μύλος)

Πηγή http://www.domnasamiou.gr/?i=portal.el.songs&id=611

-------------------------------------------------------

ΚΑΛΑΝΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΚΡΗΤΗΣ 

Παραλλαγές

Καλήν εσπέραν άρχοντες, αν είναι ορισμός σας

Χριστού τη θεία Γέννηση να πω στ' αρχοντικό σας.

Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλη

οι ουρανοί αγάλλονται χαίρετ' η φύσις όλη.

Εντός σπηλέων τίκτεται, εν φάτνη των αλόγων

ο βασιλεύς των ουρανών και ποιητής των όλων.

Κερά καμαροτράχηλη και φεγγαρομαγούλα

και κρουσταλίδα του γιαλού και πάχνη από τα δέντρα

Aπου τον έχεις τον υιό το μοσχοκανακάρη

λούζεις τον και χτενίζεις τον και στο σχολείο τον πέμπεις.

Κι ο δάσκαλος τον έδειρε μ'ένα χρυσό βεργάλι

και η κυρά δασκάλισσα με το μαργαριτάρι.

Είπαμε δα για την κερά ας πούμε για τη βάγια

άψε βαγίτσα το κερί, άψε και το διπλέρι

και κάτσε και ντουσούντισε ήντα θα μας εφέρεις.

Για απάκι, για λουκάνικο, για χοιρινό κομμάτι

κι από τον πύρο του βουτσού να πιούμε μια γεμάτη.

Κι από τη μαύρη όρνιθα κανένα αυγουλάκι

κι αν το΄χει κάνει η γαλανή ας είναι ζευγαράκι

κι από το πιθαράκι σου λάδι ένα κουρουπάκι

κι αν είναι κι ακροπλιάτερο βαστούμε και τ' ασκάκι.

Φέρε πανιέρι κάστανα, πανιέρι λεπτοκάρυα

και φέρε και γλυκό κρασί να πιουν τα παλληκάρια

Κι αν είναι με το θέλημα άσπρη μου περιστέρα,

Ανοίξετε την πόρτα σας να πούμε «καλησπέρα».

Μανώλης και Κρητικά Κάλαντα στην ΕΡΤ

Κρητικά Κάλαντα σε μια αφήγηση του Μιχάλη Τσουγανάκη

Καλήν εσπέραν άρχοντες αν είναι ορισμός σας.

Χριστού τη Θεία Γέννηση να μπω στ'αρχοντικό σας.

Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει

οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρετ' η φύσις όλη.

Κερά καμαροτράχηλη και φεγγαρο μαγούλα

άπου τον έχεις τον υγιό το μόσχο κανακάρη,

λούζεις τον και χτενίζεις τον και στο σχολειό τον πέμπεις*:

κι ο δάσκαλος τον έδειρε μ' ένα χρυσό βεργάλι.

Και η κυρά δασκάλισσα με το μαργαριτάρι

είπαμε δα για την κερά ας πούμε για τη βάγια.

Άψε βαγίτσα το κερί, άψε και το λυχνάρι

και κάτσε και ντουχιούντιζε ίντα θα μας εφέρεις

φέρε πανέρι κάστανα, πανέρι λεπτοκάρυα

και φέρε και γλυκό κρασί να πιούν τα παλικάρια

κι αν είναι με το θέλημα άσπρη μου περιστέρα

 ανοίξετε την πόρτα σας να πούμε «καλησπέρα»

κι ακόμα δεν το ηύρηκες το μάνταλο ν'ανοίξεις

άμα μας εβάλεις μια ρακή ύστερα ν'ασφαλίσεις

Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει

οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρετ' η φύσις όλη.

Κυρά καμαροτράχηλη και φεγγαρο μαγούλα

όπου τον έχεις τον υγιό το μόσχο κανακάρη,

που λούζεις τον χτενίζεις τον και στο σχολειό τον πέμπεις

κι ο δάσκαλος τον έβαλε να του καλανακίζει

και ξέπεσε του το κερί κι έκαψε το χαρτί του

κι έκαψε τα ρούχα σου τα μορφογαζωμένα

του Ιησού μας του Χριστού κι έριξε την Αγία

χρόνους πολλούς να χαίρεσαι πάντα ευτυχισμένοι

εδώ που καλαντίσαμε καλά μας επληρώσαν

καλά να ειν'τα εκεί των και τα πατώματά σας

Καλήν εσπέραν άρχοντες κι αν είναι ο ορισμός σας

Χριστού τη θεία γέννηση να πω στ' αρχοντικό σας.

Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλη

οι ουρανοί αγάλλονται χαίρει η φύσις όλη.

Εν τω σπηλαίω τίκτεται εν φάτνη των αλόγων

ο Βασιλεύς των ουρανών και ποιητής των όλων.

Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι  το δόξα εν υψίστοις

και τούτο άξιον εστί η των η των ποιμένων πίστις.

Εκ της Περσίας έρχονται  τρεις μάγοι με τα δώρα

άστρο λαμπρό τους οδηγεί χωρίς χωρίς να λείψει ώρα

Έφτασαν εις Ιερουσαλήμ  με πόθον ερωτώσι

που εγεννήθει ο Χριστός

να πα- να παν' να τον ευρώσι

Δια χριστόν ως ήκουσεν

ο βα- ο βασιλεύς Ηρώδης

αμέσως εταράχθηκε

κι εγι- κι έγινε θηριώδης

Ότι πολλά φοβήθηκε

δια την, δια την βασιλείαν

μην του την πάρει ο Χριστός

και χα- και χάσει την αξίαν.

Η μέρα η σημερινή. Χριστουγεννιάτικη μαντινάδα Κρήτης.

Η μέρα η σημερινή δεν είναι σαν τις άλλες

γιατί γεννήθηκε ο Χριστός και είναι χαρές μεγάλες.

Χριστουγεννιάτικο δεντρί να ’μουνα χιονισμένο

να μ’ έχουνε στο σπίτι σας σε μια γωνιά στεμμένο.

----------------------------------------------

Χριστός γεννάται σήμερο. Κρήτης.

Xριστός γεννάται σήμερο εν Bηθλεέμ τη πόλει

οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρει η κτίσις όλη.

Eν τω σπηλαίω τίκτεται, εν φάτνη των αλόγων

ο Bασιλεύς των ουρανών και ποιητής των όλων.

Kερά καμαροτράχηλη και φεγγαρομαγούλα

και κρουσταλίδα του γιαλού και πάχνη απού τα δέντρα,

απού τον έχεις τον ιγιό το μοσχοκανακάρη,

λούεις τον και χτενίζεις τον και στο σχολειό τον πέμπεις,

κι ο δάσκαλος τον έδειρε μ' ένα χρυσό βεργάλι

και η κερά δασκάλισσα με το μαργαριτάρι.

Kι αν είναι με το θέλημα χρυσή μου περιστέρα,

ανοίξετε την πόρτα σας να πούμε καλησπέρα.

----------------------------------------------------------------------------------

'Πόψα Χριστός γεννήθηκε. Μακεδονίας.

'Πόψα Χριστός γεννήθηκε κι ο κόσμος δεν το νιώθει

κι ο κόσμος και τα οικούμενα κι ο βασιλιάς Ηρώδης.

Κι’ εκεί που ακούμπησε ο Χριστός χρυσό δενδράκι βγήκε

χρυσό κλωνί χρυσό δεντρί χρυσό μαργαριτάρι.

Το δέντρο ήταν ο Χριστός τα κλώνια οι αποστόλοι

και τα γαρουφαλάκια του ήταν οι προφητάδες.

Που προφητούσαν κι έλεγαν για του Χριστού τα πάθη

κι εμείς Χριστό τραγ'δήσαμε Χριστός να μας φυλάει.

Όσα άστρα έχει ο ουρανός και φύλλα από τα δέντρα

τόσα καλά να δώσ’ Θεός σ’αυτό το νοικοκύρη.

---------------------------------------------------

Κόλιντα τσέλιγκα. Από το Μέτσοβο.

Κόλιντα τσέλιγκα, γεια χαρά και του πασά

τζι-τζι κάκα, δώσ’ μου τα κουλάκα μη σ’πάρω τα τσουβάλκα.

Χριστούγεννα Πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου

για ιδέστε, βγείτε, μάθετε πως ο Χριστός γεννιέται

γεννιέται κι ανατρέφεται με μέλι και με γάλα

το μέλι τρων οι άρχοντες, το γάλα οι αφεντάδες

και το μελισσοβότανο το λούζονται οι κυράδες.

Για κάνετε τον κόπο σας κι ανοίξτε το πουγκί σας

κι αν είστ’ από τους πλούσιους φλουριά μην τα λυπάστε

κι αν είστ’ από τους δεύτερους τάληρα και δραχμούλες

κι αν είστ’ από τους πάμφτωχους, ένα ζευγάρι κότες.

Και του χρόνου

-------------------------------------------

Κάλαντα Μυτιλήνης - Καππαδοκίας

Μωραΐτικα κάλαντα Χριστουγέννων

Χριστούγεννα-Πρωτούγεννα πρώτη γιορτή του χρόνου,

για βγάτε διέτε μάθετε πως ο Χριστός γεννιέται

γεννιέται κι ανατρέφεται στο μέλι και στο γάλα.

Το μέλι τρων' οι άρχοντες, το γάλα οι αφεντάδες

και το μελισσοβότανο το λούζονται οι κυράδες.

Κυρά καμαροτράχηλη, κυρά γαϊτανοφρύδα,

κυρά μου, όταν στολίζεσαι να πας στην εκκλησιά σου,

κάνεις τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι αγκάλη,

και τον καθάριο Αυγερινό τον κάνεις δαχτυλίδι.

Εμείς εδώ δεν ήρθαμε να φάμε και να πιούμε,

μόνο σας αγαπούσαμε κι ήρθαμε να σας δούμε.

Δώστε μας και τον κόκορα, δώστε μας και την κότα,

δώστε μας και πεντ' έξι αυγά να πάμε σ' άλλη πόρτα.

Εδώ που τραγουδήσαμε πέτρα να μη ραΐσει

κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνους πολλούς να ζήσει!

Και εις έτη πολλά!

-----------------------------------

Χριστούγεννα , Πρωτούγεννα , πρώτη γιορτή του χρόνου,

για βγάτε , δέτε , μάθετε , πως ο Χριστός γεννάται .

Γεννάται κι αναθρέφεται με μέλι και με γάλα ,

το μέλι τρων οι άρχοντες , το γάλα οι αφεντάδες

και το μελισσοβότανο να νίβοντ' οι κυράδες!

Κυρά ψηλή ,κυρά λιγνή , κυρά γαϊτανοφρύδα ,

κυρά μου οτάν στολίζεσαι να πας στην εκκλησιά σου ,

βάνεις τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι αγκάλη

και τον καθάριο αυγερινό τον βάζεις δακτυλίδι .

Εμείς εδώ δεν ήρθαμε να φάμε και να πιούμε,

παρά σας αγαπούσαμε κι ηρθαμε να σας δούμε !

Δώστε μας και τον κόκκορα , δώστε μας και την κότα !

Δώστε μας και πέντ' έξι αυγά , να πάμε σ΄ άλλη πόρτα!

Κάλαντα Πελοποννήσου

Χριστούγεννα Πρωτούγεννα. Πελοποννήσου.

Χριστούγεννα , πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου,

Για εβγάτε ,διέτε ,μάθετε που ο Χριστός γεννάται

Γεννιέται κι ανασταίνεται στο μέλι και στο γάλα ,

Τα μέλι τρων οι άρχοντες, το γάλα οι αφεντάδες

Και το μελισσοβότανο το λουζοντ' οι κυράδες.

Κυρά ψηλή ,κυρά λιγνή, κυρά καμαροφρύδα

Κυρά μου όταν στολίζεσαι και πας στην εκκλησιά σου

Βάνεις τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι αγκάλη

Και τον καθάριο αυγερινό τον βάζεις δακτυλίδι.

Εμείς εδώ δεν ήρθαμε να φάμε και να πιούμε

παρά σας αγαπούσαμε κι ήρθαμε να σας δούμε.

Εδώ που τραγουδήσαμε πέτρα να μην ραγίσει

Και ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνους πολλούς να ζήσει.

Δώστε μας και τον κόκορα δώστε μας και την κότα

δώστε μας και πέντ' έξι αυγά να πάμε σ' άλλη πόρτα.

Ποντιακά κάλαντα

Ο πλούτος των αποχρώσεων και διαφοροποιήσεων των ελληνικών εθίμων αποτυπώνεται και με τα Ποντιακά κάλαντα, που αποτελούν ακόμη ένα αποδεικτικό στοιχείο της διάσωσης πολλών Βυζαντινών εθίμων από τους Πόντιους.

Τα Ποντιακά Κάλαντα συνοδεύονταν από την πατροπαράδοτη ποντιακή λύρα και τα έψελναν μικροί και μεγάλοι, χωρισμένοι σε μικρές ομάδες. Επισκέπτονταν όλα τα σπίτια του χωριού, την παραμονή ή ανήμερα της γιορτής, κυρίως μετά τη δύση του ήλιου. Καθώς όμως τα περισσότερα χωριά του Πόντου βρίσκονταν σε ορεινές περιοχές και τα κάλαντα ψέλνονταν κατά τη χειμερινή περίοδο, οι μορφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες ανάγκαζαν μικρούς και μεγάλους να ψέλνουν τα κάλαντα και κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Οι "καλαντάδες" (ραψωδοί) εκτός από τη συνοδεία της λύρας, φρόντιζαν να φέρνουν μαζί τους και ένα στολισμένο καράβι, φτιαγμένο από χαρτόνι και λεπτό σανίδι για να εντυπωσιάσουν τους νοικοκυραίους. Συνήθως φώτιζαν τα καραβάκια τους με κεριά, ενώ κάθε ομάδα προσπαθούσε να φτιάξει το πιο όμορφο και φανταχτερά στολισμένο, εν είδη συναγωνισμού.

Τα Ποντιακά Κάλαντα των Χριστουγέννων, που είναι και τα πιο διαδεδομένα, περιέχουν όλη τη ζωή του θεανθρώπου, από τη στιγμή της Γέννησης του, μέχρι τη στιγμή της Σύλληψης του, χωρίς όμως να προχωρούν και στη Θανάτωση του, γεγονός που θα ερχόταν σε αντίθεση με το χαρμόσυνο γεγονός των Χριστουγέννων.

Οι νοικοκυραίοι ανάλογα με την περιοχή, έδιναν στους καλαντάρηδες φρούτα, ξηρούς καρπούς (καρύδια, φουντούκια, σταφίδες κλπ.), αλλά ακόμη κι αυγά, βούτυρο,καβουρμά και πληγούρι. Σε περιοχές όπως η Σάντα, που δεν είχε πολλά οπωροφόρα δέντρα, τα δώρα ήταν αποκλειστικά φρούτα, ενώ στην Ορτού συνήθιζαν να βάζουν πάνω στα φρούτα και μερικές δεκάρες. Ένα άλλο δώρο που συνήθιζαν να δίνουν, κυρίως στην Γαράσαρη, ήταν τα "κολόθα", που ήταν μικρά τσουρέκια που έμοιαζαν με γλυκό ψωμί.

Ποντιακά κάλαντα Χριστουγέννων

Χριστός γεννέθεν, χαρά σον κόσμον

χα, καλή ώρα, καλή σ' ημέραΧα, καλόν παιδίν οψέ γεννέθεν

οψέ γεννέθεν, ουρανοστάθεν.

Το εγέννεσεν η Παναΐα

Το ενέστεσεν αϊ-Παρθένος.

Εκαβάλκεψεν χρυσόν πουλάρι

και εκατήβεν σο σταυροδρόμι.

Έρπαξαν άτόν οι χιλ' Εβραίοι

χίλ' Εβραίοι και μίρ' Εβραίοι.

Ασ' ακρέντικα κι άσ' σην καρδίαν

αίμαν έσταξεν, χολήν κι εφάνθεν.

ούμπαν έσταξεν και μύρος έτον μύρος έτον και μυρωδία.

Εμυρίστεν ατ' ο κόσμον όλεν

για μυρίστ' άτό και σύ αφέντα. Σύ αφέντα, καλέ μ' αφέντα

Έρθαν τη Χριστού τα παλικάρια

και θυμίζνε το νοικοκύρην

νοικοκύρη μ και βασιλέα.

Δέβα σο ταρέζ και ελα σην πόρτας

δως μας ούβας και λεφτοκάρια

κι αν ανοι'εις μας χαραν σην πόρτα 'σ.

(Καλα Χριστούγεννα και εις έτη πολλά)

---------------------------------------------------

Χριστούγεννα Πρωτούγεννα. Από τον Μαρμαρά Προποντίδας.

Στέλνει, λαλεί τσι άρχοντες και τσι γραμματισμένοι

πού ο Χριστός θα γεννηθεί και η γραφή τι λέγει.

Κι οι άρχοντες ερεύνησαν και είπαν στον Ηρώδη

πως έμελλε να γεννηθεί στην Βηθλεέμ την πόλη.

Χιλιάδες δεκατέσσερις βρέφη μικρά φονεύει

μεγάλος θρήνος έγινε μέσα στη Βηθλεέμη.

Ηρώδη κακοκέφαλε και κακομοιριασμένε

με του Θεού τη δύναμη πολέμησες καημένε.

Και από καιρού να ’στε καλά, να ’ρθούμε να σας δούμε

και τα γενέθλια Χριστού πάλε να σας τα πούμε.

Και βάλτε τα χεράκια σας μεσ’ στα βαλάντιά σας

και χαρίστε μας χάρισμα, ό,τι βαστά η καρδιά σας.

Χρόνια πολλά.

-----------------------------------------------------

Κάλαντα Χριστουγέννων Σαγιάδας

Τα παραδοσιακά Κάλαντα Χριστουγέννων της Σαγιάδας

Καλήν εσπέραν άρχοντες

κι αν είναι ορισμός σας

Χριστού την θεία γέννηση

να πω στ΄ αρχοντικό σας

Χριστός γεννάται σήμερον

εν Βηθλεέμ τη πόλη

οι ουρανοί αγάλλονται

χαίρει η φύσις όλη

Εν τω σπηλαίω τίκτεται

εν φάτνη των αλόγων

ο βασιλεύς των ουρανών

και ποιητής των όλων.

Σε αυτό το σπίτι που

ήρθαμε πέτρα να μην

ραγίσει κι ο νηκοκήρις

του σπιτιού 1.000

1.000 χρόνια να ζήση.

-----------------------------------

Πιδιά μ’ ήρθαν τα κόλιαντα. Από τη Σιάτιστα.

Πιδιά μ’ ήρθαν τα κόλιαντα κι όλοι να ’τοιμαστείτι

πάρτε και τις τζιομάκες1 σας και στουν αϊ-Λιά να βγείτι

κι απ’ τον αϊ-Λιά στον Πρόδρομο, στα τρία τα πηγάδια

εκεί θα γεν’ το σύν(τ)αγμα, θα γεν’ το συναγώγι,

εκεί θ’ ανάψ’ τις κλαδάρες, θα πούμε κι από χρόνου.

Παινέματα σε τσέλιγκα

Εδώ ’χουν χίλια πρόβατα και πεντακόσια γίδια

λύκους να φάει τα πρόβατα και τσάκαλος τα γίδια.

Εσένα πρέπ’ Κωστάκη μου τσέλιγκας για να ίσι

μα κάτ’ στους κάμπους μην τα πας, στα πράσινα λιβάδια

ικεί βόσκουν τα πρόβατα κι αστοχούν2 τ’ αρνιά τους.

1 τζιομάκα ή τζιουμάκα: ξύλο με το οποίο τα παιδιά χτυπούν τις πόρτες των σπιτιών.

2 αστοχούν: ξεχνάνε

--------------------------------------------

Χριστούγεννα Πρωτούγεννα. Από τη Σκιάθο.

Χριστούγεννα, Πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου

κι η Παναγιά η Δέσποινα καθόταν επί πώλου.

Στη Βηθλεέμ εφτάσανε για να απογραφούνε,

Αυγούστου τη διαταγή να μην την παραβούνε

και πανδοχείον ψάχνανε να βρουν να κοιμηθούνε.

Γυρίσαν δω, γυρίσαν κει, δεν βρήκανε κανένα

και πήγανε στο σπήλαιο που ήταν παραπέρα.

Κι απάνω στα μεσάνυχτα ο ουρανός αστράφτει

κι η Παναγιά κοιλοπονά και για τη φάτνη ψάχνει.

Ποιμένες αγρυπνούσανε, φυλάγανε τη στάνη

ο άγγελος τους πρόσταξε να παν να δουν τη φάτνη.

Χαράν ευαγγελίζομεν, χαράν μεγάλην σφόδρα

ότι γεννήθηκε ο Χριστός στης Βηθλεέμ τη χώρα.

Ήλθαν και προσεκύνησαν Χριστόν ως Βασιλέα

κι επάνω στο κεφάλι του είδανε τον αστέρα.

Κι οι Μάγοι εξ Ανατολών ήλθαν να προσκυνήσουν,

σμύρνα, χρυσόν και λίβανο, δια να του χαρίσουν.

Στη Βηθλεέμ εφτάσανε, τον βρήκαν στην οικίαν,

καθόταν με τη μάνα του, την Παναγιά Μαρίαν.

Γονατιστοί τον προσκυνούν και δώρα του χαρίζουν

και Οικουμένης Βασιλιά τον αποθανατίζουν.

Χρόνους πολλούς να χαίρεστε, πάντα ευτυχισμένοι

και όλοι μεσ’ στο κάστρο μας, να ’μαστε αγαπημένοι.

Χρόνια πολλά.

Καλήν εσπέραν άρχοντες.
  Από την Ιερισσό Χαλκιδικής.

Καλήν εσπέραν άρχοντες αν είναι ορισμός σας

Χριστού τη Θεία γέννηση να (μ)πω στ’αρχοντικό σας.

Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλη

οι ουρανοί αγάλλονται χαίρε η φύσις όλη.

Εν τω σπηλαίω τίκτεται, εν φάτνη των αλόγων

κι ο Βασιλεύς των ουρανών κι ο Ποιητής των όλων.

Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι το «Δόξα εν Υψίστοις»

και τούτο άξιον εστί η των ποιμένων πίστις.

Εκ της Περσίας έρχονται τρεις Μάγοι με τα δώρα

άστρον λαμπρόν τους οδηγεί χωρίς να λείψει η ώρα.

Φθάσαντες εις Ιερουσαλήμ με πόθον ερωτώσι

πού εγεννήθη ο Χριστός να πα’ να τον ευρώσι.

Δια Χριστόν ως ήκουσε ο βασιλεύς Ηρώδης

αμέσως εταράχτηκε κι έγινε θηριώδης,

ότι πολύ φοβήθηκε διά την βασιλείαν

μη του την πάρει ο Χριστός και χάσει την αξίαν.

Κράζει τους μάγους και ρωτά που ο Χριστός γεννάται

στης Βηθλεέμ ηκούσθηκε ως η γραφή διηγάται.

Τους είπε να υπάγουσι και όπου τον ευρώσι

αφού τον προσκυνήσουσι να πα’ να τον ειπώσι

όπως υπάγει και αυτός για να τον προσκυνήσει.

Ύμνοι και κάλαντα στον κόσμο :

The Hymns and Carols

Advent Hymns | Christmas Hymns | Carols for Christmastide

The first hymns in honor of the Nativity were written in the fifth century, soon after Christmas was fully established as one of the great annual feasts. These Latin hymns were solemn, dwelling exclusively on the supernatural aspects of Christmas.

One of the earliest Latin hymns was Jesus refulsit omnium (Jesus, light of all the nations), by Saint Hilary of Poitiers (368). The words in Latin are below:


Jesus refulsit omnium
Pius redemptor gentium
Totum genus fidelium
Laudes celebret dramatum

Quem stella natum fulgida
Monstrat micans per authera
Magosque duxit praevia
Ipsius ad cunabula

Illi cadentes parvulum
Pannis adorant obsitum
Verum fatentur ut Deum
Munus ferendo mysticum.



English Translation below by Kevin Hawthorne, PhD, reprinted with his permission
Jesus, devoted redeemer of all nations, has shone forth,
Let the whole family of the faithful celebrate the stories

The shining star, gleaming in the heavens, makes him known at his birth and, going before, has led the Magi to his cradle

Falling down, they adore the tiny baby hidden in rags,
as they bear witness to the true God by bringing a mystical gift

Other well-known Latin hymns include Veni redemptor gentium (Come,Redeemer of Nations), by Saint Ambrose, Bishop of Milan (d. 397); Corde natus ex parentis (Of the Father's love begotten), by Prudentius (405), a layman, governmental official of the Roman Empire, and one of the greatest Latin Christian poets; and Agnoscat omne saeculum (Let every age and nation know), by Venantius Fortunatus (602), Bishop of Poitiers.

Later, many of the great nativity hymns were incorporated into the Divine Office of monastic prayer, and are still used at Christmastime in the daily prayer of the breviary. (An page from a 17th Century Office book is shown here.)

The birthplace of the true Christmas carol was Italy. In the 13th century, Saint Francis of Assisi was the first to introduce the joyous carol spirit, which soon spread all over Europe. Saint Francis wrote a beautiful Christmas hymn in Latin (Psalmus in Nativitate), but there is no evidence that he composed carols in Italian. From Italy the carol quickly spread to Spain, France, and Germany, where many carols were written under the inspiration of the 14th century Dominican mystics John Eckhardt, John Taler and Blessed Henry Suso.

The singing of hymns and carols can be a way for families and neighbors to reflect on the wonder and joy of Advent and Christmas. Below, we have included the words to some of the most popular carols. While the first verses are doubtless familiar to all, many singing groups fade out on the lyrics in the later verses. For this reason, we include the words of all verses here.



Advent Hymns

O Come, O Come Emmanuel

A paraphrase of the "O Antiphons" (see Christmas Novena and "O Antiphons" pages), this beautiful hymn was translated in the 19th century by John Mason Neale, who translated many Latin hymns into English verse. (The Hebrew name Emmanuel means "God with us".)


O Come, O Come Emmanuel
And ransom captive Israel
That mourns in lonely exile here
Until the Son of God appear.

Refrain: Rejoice! Rejoice! Emmanuel shall come to thee, O Israel.

O Come, Thou Wisdom from on high,
And order all things mightily
To us the path of knowledge show
And teach us in her ways to go.
Refrain...

O Come, O Come, Thou Lord of might,
Who to Thy tribes on Sinai's height
In ancient times did give the law
In cloud, and majesty, and awe.
Refrain ...

O Come Thou Rod of Jesse's stem,
From every foe deliver them
That trust in thy power to save,
And give them victory o'er the grave.
Refrain ...

O Come Thou Key of David, come
And open wide our heavenly home;
Make safe the way that leads on high,
That we no more have cause to sigh.
Refrain ...

O Come Thou Dayspring from on High
And cheer us by Thy drawing nigh.
Disperse the gloomy clouds of night
And death's dark shadow put to flight.
Refrain ...

O Come, Desire of Nations, bind
In one the hearts of all mankind.
Bid every strife and quarrel cease,
And fill the world with heaven's peace.
Refrain ...



Come Thou Long Expected Jesus

This very beautiful Advent hymn was written in the 18th century bythe English hymn-writer, Charles Wesley, the brother of John Wesley, founder of Methodism. Come Thou Long Expected Jesus,Born to set Thy people free:From our fears and sins release us;Let us find our rest in Thee. Israel's strength and consolation,Hope of all the earth Thou art,Dear desire of every nation,Joy of every longing heart. Born thy people to deliver,Born a child, and yet a king,Born to reign in us forever.Now thy gracious kingdom bring. By thine own eternal spiritrule in all our hearts alone;By thine all-sufficient meritRaise us to thy glorious throne.




Among other popular songs for Advent are Sleepers, Wake! [Wachet Auf], a German hymn written by Philip Nicolai in 1599 and adapted by J. S. Bach.; also The Cherry Tree Carol, and English traditional carol that tells the story of how a cherry tree revealed to Joseph the nature of Mary's child; Hear the Herald Voice Resounding; Bedew Us, Heaven, From Above; Behold a Virgin Bearing Him; The Coming of Our God; Behold a Rose of Judah; and musical settings of the Magnificat and Ave Maria.




Christmas Hymns

Two of the most popular hymns for Christmas Eve and Christmas Day are Franz Gruber's Silent Night, Holy Night, and the Latin hymn, O Come all Ye Faithful.

Silent Night

The story of this favorite carol is that on Christmas Eve, 1818, the organ of Saint Nicholas Church in Oberndorf, Bavaria, was in need of repair. With no way to repair it before the midnight Mass, the priest of the church and the organist composed this beautiful hymn in just hours. It was sung in three-part arrangement with the accompaniment of a guitar.


Both English and German words are given here.Silent night, Holy night,All is calm, all is bright'Round yon virgin mother and child!Holy infant so tender and mild,Sleep in heavenly peace,Sleep in heavenly peace. Silent night, Holy nightShepherds quake at the sightGlories stream from heaven afar,Heavenly hosts sing "Alleluia"Christ the Savior is born.Christ the Savior is born. Silent night, Holy nightSon of God, love's pure lightRadiant beams from Thy holy faceWith the dawn of redeeming grace.Jesus, Lord at thy birth.Jesus, Lord at thy birth.


Stille NachtStille Nacht, Heilige Nacht!Alles schläft, einsam wachtNur das traute, hoch heilige Paar,Holder Knabe im lockigen Haar,Schlaf in himmlischer Ruh!Schlaf in himmlischer Ruh! Stille nacht, heilige Nacht!Hirten erst kundgemachtDurch der Engel Halleluja!Tönt es laut von fern und nah;Christ, der Retter, ist da!Christ, der Retter, ist da! Stille Nacht, heilige Nacht!Gottes Sohn, O wie lachtLieb aus deinem göttlichen Mund,Da uns schlägt die rettende Stund',Christ, in deiner Geburt!Christ, in deiner Geburt!



O Come All Ye Faithful
Adeste Fideles

The source of this Latin hymn is uncertain, but it probably originated in the early 18th century in France. It is still often sung in Latin, so we give two verses here in both Latin and English.
O come all ye faithful,Joyful and triumphant!Come ye, O come yeTo Bethlehem.Come and behold Him,Born the King of Angels. Refrain:O come let us adore Him,O come let us adore Him,O come let us adore Him,Christ the Lord! Sing choirs of angelsSing in exultationSing all ye citizensOf heaven aboveGlory to God,Glory in the highest!Refrain ...



Adeste fideles,Laete triumphantes;Venite, venitein BethlehemNatum videte,Regem angelorum:Venite adoremusVenite adoremusVenite adoremus, Dominum! Cantet nunc IoChorus angelorum,Cantet nunc aula coelestiumGloria GloriaIn excelcis DeoVenite adoremusVenite adoremusVenite adoremus, Dominum!




Carols for Christmastide

Good King Wenceslas and the Twelve Days of Christmas are examples of carols for Christmastide that are not sung in Church services, but carry strong Christmas messages and have interesting historic origins.

Good King Wenceslas

This carol tells the story of the sainted Catholic king, Wenceslas, who ruled Bohemia in the 10th century. While it does not address the story of the Nativity, it is a hymn about Christian charity. It takes the form of a dialogue between the king and his page, and tells about their extraordinary efforts to give food to a poor family. It is usually sung at Christmastime because the story it relates took place on December 26, the feast of Saint Stephen.Good King Wenceslas looked outOn the feast of StephenWhen the snow lay round aboutDeep and crisp and even;Brightly shone the moon that nightThought the frost was cruel,When a poor man came in sightGathering winter fuel "Hither page, and stand by me,If thou know'st, tellingYonder peasant, who is he?Where and what his dwelling?""Sire, he lives a good league hence,Underneath the mountain;Right against the forest fence,By Saint Agnes's fountain. "Bring me flesh and bring me wine,Bring me pine logs hither;Thou and I will see him dineWhen we bear them thither."Page and monarch forth they wentForth they went together;Through the rude wind's wild lamentAnd the bitter weather. "Sire the night is darker now,And the wind blows stronger;Fails my heart, I know not how,I can go no longer.""Mark my footsteps, my good page,Tread thou in them boldly:Thou shalt find the winter's rageFreeze thy blood less coldly." In his master's steps he trod,Where the snow lay dinted;Heat was in the very sodWhich the saint had printed;Therefore, Christian men, be sure,Wealth or rank possessing,Ye who now will bless the poor,Shall yourselves find blessing.






The Twelve Days of Christmas

This very interesting carol originated as a Hebrew hymn, which begins, "In those twelve days ..." The hymn was originally arranged as a dialogue between cantor and choir. Each of the verses was repeated like the nursery rhyme, "This is the house that Jack built." In the Middle Ages, the song was rewritten in Latin with Christian images. The final verse and its English translation follows:
Dic mihi quid duodecim?Duodecim apostele;Undecim stellaeA Joesphon visae;Decem mandate Dei;Novem angelorum chori;Octo beatitudines;Septem sacramenta;Sex hydriae positaeIn Cana Galileae;Quinque libri Moyses;Quartuor evangelistae;Tres patriarchae;Duo testamenta;Unus est Deus,Qui regnat in Coelis. Tell me, what are the twelve things?Twelve apostles;Eleven stars seen by Joseph;Ten Commandments of God;Nine choirs of angels;Eight beatitudes;Seven sacraments;Six water jars in Cana Galilee;Five Books of Moses;Four Evangelists;Three Patriarchs;Two Testaments;One God who reigns in Heaven.

By 1645, an English version of the Latin hymn had appeared, and by the 18th Century, that had, in turn, become the Christmas carol we know today. (The English Carol, by Erik Routley, pp. 75-76, 237.)

One author describes this traditional English carol as a catechetical mnemonic device that Catholics used to teach their children the truths of the faith during the years that the Catholic faith was suppressed in England. The numerical symbolism, which follows closely on the Latin version, goes like this:

Partridge -- The One True God;

From Andre Rieu's "Live From Radio City Music Hall" in New York City 2004, with the Johann Strauss Orchestra and the Harlem Gospel Choir.

Hallelujah hallelujah hallelujah hallelujah hallelujah
Hallelujah hallelujah hallelujah hallelujah hallelujah

For the lord God omnipotent reigneth
Hallelujah hallelujah hallelujah hallelujah
For the lord God omnipotent reigneth
Hallelujah hallelujah hallelujah hallelujah
For the lord God omnipotent reigneth
Hallelujah hallelujah hallelujah hallelujah

Hallelujah hallelujah hallelujah hallelujah
Hallelujah hallelujah hallelujah hallelujah
(For the lord God omnipotent reigneth)
Hallelujah hallelujah hallelujah hallelujah

For the lord God omnipotent reigneth
(Hallelujah hallelujah hallelujah hallelujah)
Hallelujah

The kingdom of this world;
is become
the kingdom of our Lord,
and of His Christ
and of His Christ

And He shall reign for ever and ever
And he shall reign forever and ever
And he shall reign forever and ever
And he shall reign forever and ever

King of kings forever and ever hallelujah hallelujah
and lord of lords forever and ever hallelujah hallelujah
King of kings forever and ever hallelujah hallelujah
and lord of lords forever and ever hallelujah hallelujah
King of kings forever and ever hallelujah hallelujah
and lord of lords
King of kings and lord of lords

And he shall reign
And he shall reign
And he shall reign
He shall reign
And he shall reign forever and ever

King of kings forever and ever
and lord of lords hallelujah hallelujah
And he shall reign forever and ever

King of kings and lord of lords
King of kings and lord of lords
And he shall reign forever and ever

Forever and ever and ever and ever
(King of kings and lord of lords)

Hallelujah hallelujah hallelujah hallelujah
Hallelujah





Πηγές:
http://www.domnasamiou.gr/?i=portal.el.christmas-carols
http://el.wikisource.org/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AC_%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1_%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%85%CE%B3%CE%AD%CE%BD%CE%BD%CF%89%CE%BD

http://el.wikisource.org/wiki/%CE%9A%CF%81%CE%B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC_%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1_%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%85%CE%B3%CE%AD%CE%BD%CE%BD%CF%89%CE%BD

http://el.wikisource.org/wiki/%CE%9A%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1_%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%85%CE%B3%CE%AD%CE%BD%CE%BD%CF%89%CE%BD
Infokids.gr
http://www.enikos.gr/society/286487,Giati_leme_ta_kalanta__paramones_twn_gio.html
http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=details&song_id=12125
http://dim-karat.ilei.sch.gr/kalanta.htm
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%AF%CF%80%CE%BB%CE%B5%CF%82

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AC_%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1

http://el.wikisource.org/wiki/

http://el.wikisource.org/wiki/%CE%9A%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1_%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%85%CE%B3%CE%AD%CE%BD%CE%BD%CF%89%CE%BD_%CE%A3%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82

http://el.wikisource.org/wiki/%CE%9A%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1_%CE%91%CF%81%CF%84%CE%AC%CE%BA%CE%B7%CF%82

 http://www.wf-f.org/Hymns-carols.html#sthash.2znqFpXG.dpuf